De Romeinse medicus en het boze oog

19-07-2021

Auteur: Wiel van der Mark. Meer informatie over antieke geneeskunde: wiel@archeon.nl

Medicus Gulielmus is als Romeinse medicus van Museumpark Archeon op reis gegaan naar Sicilië om daar te overleggen met zijn opleiders. Het is hem namelijk ter ore gekomen dat een erg besmettelijke ziekte is uitgebroken in het zuiden van het Romeinse Rijk. Deze pestilentie zou zich nu gestadig uitbreidden naar Neder-Germanië. Aangekomen in Sicilië konden de Griekse collega’s hem vertellen wat de verschijnselen van deze akelige ziekte waren. Maar ze wisten niet wat er aan te doen was, behalve dat de mensen die ziek waren opgesloten moesten worden. Daarnaast moesten vooral de rijke mensen in de zomer niet te lang in een grote stad blijven, ze moesten vooral vluchten naar het platteland.

Medicus Gulielmus kocht, voordat hij de oversteek maakte naar het vasteland, in de stad van Messana Rhegium (beter bekent als Messina), een beschermende amulet tegen het boze oog. Hij was er van overtuigd dat dit zou kunnen helpen in deze gevaarlijke en onzekere tijden. De wijze en oude meester Plutarchus had immers geschreven dat de gramschap en onmacht door frustratie van onwetendheid het lichaam en de ziel ernstig kunnen vergiftigen. Deze uitwasemingen treden zoals bij medici bekend is via het oog naar buiten. Deze pestilente dampen zullen de lucht zo vergiftigen dat ze de mens tegenover de zieke ernstige schade toebrengen.

Daarom is een amulet met verschillende symbolen tegen het onheil van het allergrootste belang en moet het op zijn minst de bliksem van Jupiter bevatten, en de dieren: de hagedis, de uil, de raaf, de gans, de slang, de haan, de hond en de leeuw, maar ook het hert, de fallus, de schorpioen en de schildpad. Deze afweersymbolen tezamen weren het boze oog af en beschermen de drager tegen het grote onheil. De verkopende handelaar uit Messana Rhegium adviseerde de medicus om het amulet te dragen als halsketting bevestigd met een leren koord.

Medicus Gulielmus was opgelucht dat hij toch nog iets had gevonden om hem te beschermen tijdens de lange tocht terug naar Albaniana. Gulielmus is daar medicus van de soldaten in het castellum en de inheemsen (we noemen hen Cananefaten) die er in dienst zijn en hun familie. Breng een bezoek aan medicus Gulielmus tijdens de Romeinse weken en kom meer te weten over zijn reis en het amulet tegen het boze oog.

Duiding: In de idee van de Antieke Geneeskunde zijn er vier elementen die in het lichaam van alles op deze aarde vertegenwoordigd zijn. Het zijn water/slijm en zijn tegenhanger vuur/gele gal aan de ene kant en lucht/bloed en aarde/zwarte gal, er hoort een balans te zijn tussen de vier humoren. Daarnaast zijn er de zes gezondheidsregels waarvan het evenwicht in je emoties er een van is. Deze emoties worden aangestuurd en behouden in je ziel die in je hart huist. Ook je zielenroerselen/emoties horen in evenwicht te zijn, vandaar de verstoring door woede, gramschap of jaloezie.

Meer weten:
L. MESTRIUS PLUTARCHUS. De juiste gemoedsstemming, vertaling van De tranquillitate animi.
http://www.koxkollum.nl/plutarchus/De%20Juiste%20Gemoedsstemming.pdf