Archeon Thea Beckmanprijs 2018

De Thea Beckmanprijs is de jaarlijkse bekroning voor het beste historische jeugdboek. De jury zoekt naar goed geschreven verhalen die een historische insteek hebben. Hiermee hoopt de Thea Beckmanprijs historische jeugdboeken meer onder de aandacht te  brengen. Door historische verhalen te lezen kunnen kinderen en jongeren meer inzicht krijgen in het verleden en daarmee meer begrijpen van de tijd waarin ze nu leven. De winnaar van de Thea Beckmanprijs ontvangt € 1000,- van het Archeon. Afwisselend worden boeken voor jonge en voor oudere lezers bekroond. De jury bestaat uit Hubert Slings (voorzitter), Henne van Beveren, Liselotte Dessauvagie, Monique Veldman en Moniek Warmer.

Binnen het aanbod van historische boeken verschijnen ieder jaar weer mooie en bijzondere titels. Dit jaar zaten er een zilveren en gouden Griffel winnaar bij! In 2018 bekroont de jury werk voor kinderen tot 12 jaar. De jury heeft afgelopen voorjaar veel aantrekkelijke titels gelezen en is tot de volgende keuze voor de longlist gekomen.

De Longlist 2018

• Arend van Dam – De reis van Syntax Bosselman
• Harm de Jonge – Het bedorgeltje van Jakob Balck
• Hans Kuyper – Het geheim van de gifmengers
• Martine Letterie & Rick de Haas, Kinderen met een ster
• Inez van Loon, Anna’s grote reis
• Koos Meinderts, Naar het noorden
• Joost Swarte, En toen De Stijl
• Piet van der Waal, Keien van kolonisten
• Suzanne Wouda, Sabel

Aan het einde van de zomer maakt de jury de vijf titels van de shortlist bekend. Bij deze vijf titels worden door vijf studenten van de Willem de Kooning Academie korte animatiefilms gemaakt. Op zaterdag 15 september wordt de Thea Beckmanprijs 2018 in het Archeon uitgereikt.

Naast de volwassen jury is er ook een kinderjury. Deze reikt De Jonge Beckman uit, de prijs voor het beste historische jeugdboek volgens de lezers zelf. Een panel van enthousiaste jongeren leest de shortlist en maakt daaruit een eigen keuze voor een winnaar. Schrijfster Marte Jongbloed begeleidt deze jury. De Jonge Beckman wordt ook op 15 september 2018 in het Archeon uitgereikt.

Shortlist 2018:

• Arend van Dam - De reis van Syntax Bosselman
• Martine Letterie & Rick de Haas - Kinderen met een ster
• Inez van Loon - Anna's grote reis
• Koos Meinderts - Naar het noorden
• Suzanne Wouda - Sabel

Arend van Dam, De reis van Syntax Bosselman
Historisch jeugdboek van Arend van Dam over Nederland en de slavernij
Waarom deed Nederland mee aan de slavenhandel? En hoe gaan we vandaag de dag om met dit lelijke stuk uit onze geschiedenis, dat niet meer uit te wissen valt? Arend van Dam besloot op zoek te gaan naar antwoorden op deze lastige vragen. Hij tekende de historische verhalen op waar hij tijdens zijn zoektocht op stuitte. Over tot slaaf gemaakten en slavenhandelaars, over helden en schurken. En over Syntax Bosselman, die in 1883 samen met 27 landgenoten vanuit Suriname naar Nederland werd gehaald voor de Wereldtentoonstelling. Niet als eregast, zoals beloofd, maar om hem tentoon te stellen aan het Nederlandse publiek. 

Met De reis van Syntax Bosselman schreef Arend van Dam niet alleen een boek vol indrukwekkende geschiedenisverhalen, hij doet ook verslag van zijn zeer persoonlijke zoektocht naar de mensen achter de geschiedenis.

Martine Letterie & Rick de Haas, Kinderen met een ster
Klaartje kijkt om zich heen. Is het de laatste keer dat ze hun huis ziet? Ze kan niet uitleggen waarom, maar ze denkt van wel. Even legt ze haar hand tegen de ribbels van het behang. Dan drukt ze er een kus op. 'Dag huis,' zegt ze zacht.Rosa, Klaartje, Jules, Leo, Ruth en Bennie zijn doodgewone kinderen. Tot ze een ster krijgen, een ster die alles anders maakt... In dit voorleesboek beschrijft Martine Letterie het leven van zes kinderen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in kamp Westerbork terechtkwamen. Ze baseerde de verhalen op interviews met mensen die de oorlog als kind meemaakten.

Zilveren Griffel: Zie ook Griffels 2017 https://www.cpnb.nl/sites/default/files/cpnb_files/GP17_juryrapport2017-NIEUW.pdf

Inez van Loon, Anna’s grote reis
Geïnspireerd op het waargebeurde verhaal van Anna Abrahamsz.
Anna leunt over de reling, de wind waait haar haren alle richtingen uit. De zon staat als een rode bal aan de hemel en zakt stukje bij beetje naar beneden. Plots is hij in de zee verdwenen. Ze kijkt naar haar vader, die op het bovendek in gesprek is met de stuurman en de roerganger. Voor het eerst in tijden voelt ze zich weer blij. De komende maanden zullen ze als gezin bij elkaar zijn. Even denkt ze aan het verre Indië, het onbekende land waar ze zich nog geen enkele voorstelling van kan maken.

Amsterdam, 1847. Anna is een doorsnee meisje van twaalf, tot haar leven plotseling verandert. Samen met haar moeder en zusjes vergezelt ze haar vader op een koopvaardijschip naar Nederlands-Indië. Het is ongebruikelijk dat een kapitein zijn gezin meeneemt, maar na een recent sterfgeval wil de familie bij elkaar blijven. Terwijl iedereen nog worstelt met rouw en verdriet, belandt het gezin in nieuwe omgevingen en nieuwe situaties. En een zeiltocht naar de andere kant van de wereld is nooit zonder gevaar ...

Een realistisch en meeslepend verhaal over het leven in de 19de eeuw in Amsterdam en Oost-Indië. Voor lezers vanaf 11 jaar.

Koos Meinderts, Naar het noorden
Het is oorlog, het is winter en er is in de grote steden nauwelijks nog te eten. Jaap, Nel en Kleine Kees vertrekken per binnenschip met een grote groep ondervoede 'bleekneusjes' naar het platteland in het noorden waar nog wel voldoende voedsel is. Jaap wordt gescheiden van zijn zus en broertje en ondergebracht bij een kinderloos echtpaar, ver van huis. Hij moet letterlijk van zich afslaan om in zijn nieuwe wereldje waarin alles vreemd is een plek voor zichzelf op te eisen. Ondertussen gaat de oorlog gewoon door en vraagt hij zich af wanneer hij zijn ouders weer terugziet. Zouden ze nog wel leven? En hoe vergaat het Nel en Kleine Kees?

Gouden Griffel 2017: Zie ook Griffels 2017 https://www.cpnb.nl/sites/default/files/cpnb_files/GP17_juryrapport2017-NIEUW.pdf

Suzanne Wouda, Sabel
'Sabel' is het verhaal van Max, een jongen die tijdens de Duitse bezetting van Nederland samen met zijn familie wordt opgepakt en in Kamp Vught belandt. Hij heeft daar één houvast: de rode kater Sabel. Door de ogen van Max zien wij de wereld om hem heen steeds kleiner worden. Hij klampt zich vast aan kleine, alledaagse zaken en datgene wat hem vertrouwd is. 

Suzanne Wouda schreef een aangrijpend boek over de deportatie van Joodse kinderen in de jaren 1942-1943, die uiteindelijk resulteerde in de verschrikkelijke kindertransporten van juni 1943

Zilveren Griffel 2018: Griffels 2018 https://www.cpnb.nl/sites/default/files/cpnb_files/Juryrapport%20online%20-%20DEF.pdf

De winnaar is..
Allereerst de winnaar gekozen door de Jonge Beckman jury. De juryleden van de Jonge Beckman, bestaande uit 5 jongeren tussen de 11 en 14 jaar, benoemen Anna’s grote reis, van Inez van Loon tot winnaar van de Jonge Beckmanprijs.

De Thea Beckman jury heeft gekozen voor een ander zeer talentvol geschreven boek. Het boek gaat over een uiterst pijnlijke episode uit onze geschiedenis. Aan een boek dat je door elkaar schudt en aan het werk zet. Met als bijvangst een kijkje in de schrijverskeuken waarin de jonge lezer leert hoe zo’n complex boek tot stand komt.

De jury kent de Thea Beckmanprijs 2018 toe aan De reis van Syntax Bosselman van Arend van Dam.

Arend van Dam - De reis van Syntax Bosselman
Voor de Wereldtentoonstelling van 1883 in Amsterdam wordt de Surinamer Syntax Bosselman samen met 27 landgenoten naar Nederland gehaald. Niet als eregast, zoals hem is beloofd, maar om als fascinerende rariteit tentoongesteld te worden aan het langstrekkende publiek. Schrijver Arend van Dam denkt in dit boek hardop na over de lastige vragen die bij dit pijnlijke stuk geschiedenis gesteld moeten worden. Hoe kan het dat mensen dit ooit normaal hebben gevonden?

De jury is zeer onder de indruk van dit uitstekend geschreven boek over een urgente en actuele zwarte bladzijde uit onze geschiedenis. De auteur stelt zich kwetsbaar op door zijn aanpak en werkwijze te problematiseren, en dat draagt bij aan de kracht van zijn boodschap.

De animatie bij De reis van Syntax Bosselman is gemaakt door Rient van de Crommert.

Bekijk het juryrapport

Lees meer over de Archeon Thea Beckmanprijs