Het Ontstaan van Holland

28-11-2018

GROTE TENTOONSTELLING IN MUSEUMPARK ARCHEON
Over de beroemde Floris V en zijn ‘Viking’ stamvader Gerulf

Het ontstaan van Holland staat komende winter centraal in de tentoonstelling in het badhuis van Archeon. “Van Gerulf tot ‘onze’ Floris, begin en einde van "Het Hollandse Huis.”

Het Hollandse Huis is de naam van de eerste familie die als graven aan het roer stonden van het gewest dat we nu kennen als Holland. Naar hun stamvader worden deze graven ook wel de Gerulfingen genoemd.
Gerulf zelf is dan wel de naamgever van het geslacht; over zijn persoon en zijn tijd weten we nog niet zo heel veel. Het is de negende eeuw, de periode waarin de lage landen te kampen hebben met vele invallen van Vikingen. Maar toch weten de Friezen, zo worden de bewoners van toenmalig west Nederland genoemd, hun grond te bewerken en handel te drijven. Er is ook ruimte voor vernieuwing: zowel van de Vikingen als van de rondreizende geestelijken neemt men gewoontes en opvattingen over. Een geschiedenis begint.

De stoel van Overschie
In de tentoonstelling zijn prachtige voorwerpen uit Gerulfs tijd te zien. Hoe leefde men, en waar geloofde men in? Het was regelmatig nodig om de wapens te kruisen, ook daarvan zien we voorbeelden in de tentoonstelling. Alle objecten zijn zowel originele vondsten als prachtige replica’s.
Zo kan de bezoeker zelf eens voelen hoe goed (of slecht?) de zetel van de graaf zat.

‘Onze’ Floris
De tentoonstelling bestaat uit twee gedeeltes. Het tweede deel is als een spiegel voor het eerste. Hier zien we het einde van het Hollandse Huis, met niemand minder dan Floris V. Het is dan vierhonderd jaar later, Holland heeft naam gemaakt. Het graafschap is veel dichter bevolkt en rijker. De kerk heeft veel invloed en politiek is een spel geworden dat iedereen aangaat. Omdat Floris veel doet voor boeren, wordt hij door hen op handen gedragen. Ze noemen hem zelfs hun god: “der keerlen god’ is zijn bijnaam.
Het politieke wespennest wordt Floris fataal. Hij wordt vermoord door een groep edelen. Zijn zoon volgt hem op, maar overlijdt niet lang daarna, nog voor hij volwassen is.
Ook uit de dertiende eeuw zijn vele prachtige voorwerpen bijeen gebracht in deze tentoonstelling.

Voortleven in verhalen
Zowel de Vikingen als Floris V hebben mensen lang aan het denken gezet. De eerste om hun afschrikwekkende plundertochten, maar ook om hun prachtige kunstvoorwerpen en geheimzinnige cultuur. De faam van Floris was groot en bleef ook na zijn dood lang bestaan. Hij is zijn leven lang graaf van Holland geweest en verrichtte veel belangrijk werk. In de literatuur leeft hij voort, zoals in Vondels toneelstuk Gijsbrecht van Amstel, dat eeuwenlang ieder jaar is opgevoerd in Amsterdam.
Voortleven in verhalen is niet zonder risico. Er kan een heel nieuw verhaal ontstaan, dat misschien ver van de werkelijkheid af staat. Denk maar aan het spelletje ‘doorfluistertje’. Ook voor de fabelachtige kanten van de beide periodes is ruimte op deze tentoonstelling. Een tentoonstelling in twee gedeeltes waardoor een beeld ontstaat van het begin van Holland. Je kunt er letterlijk spelen met bordspellen die bij Gerulf en bij Floris ook op tafel stonden. Tevens zijn er prachtige vondsten uit collecties in Nederland en ter aanvulling filmbeelden en illustraties waarbij de bezoeker ook zelf mee kan doen aan de activiteiten. Een tentoonstelling voor jong en oud!

Samenwerking met musea
Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland en bruikleengevers: RMO uit Leiden, Fries Museum Leeuwarden, Archeologisch depot Provincie Zuid-Holland, Archeologisch depot Provincie Noord-Holland – Castricum Huis van Hilde-, Boor – Archeologisch Depot Rotterdam. Tevens zijn er verschillende privé verzamelaars die hun originele en replica’s voor deze speciale tentoonstelling in bruikleen hebben gegeven.

De tentoonstelling Ontstaan van Holland: zaterdag 22 december t/m zondag 31 maart 2019.