Sint Valentijn

09-02-2023

Op de dag van Sint Valentijn kiest elke vogel zijn maatje, schreef Geoffrey Chaucer (ca. 1343-1400). En wanneer dat was, dat wist iedere middeleeuwer, want de heiligen waren bekend: 14 februari.

Maar wie Valentijn nu precies was? Bij zijn heiligverklaring in de vijfde eeuw sprak paus Gelasius de wijze woorden dat de verering van Valentius welverdiend is, terwijl zijn daden alleen aan God bekend zijn.

Mogelijk was hij een christelijke priester onder het Romeinse keizerrijk, die werd gemarteld en gedood. In het jaar 269 was er op 14 februari een bijzondere begrafenis. Volgens de legende groette deze Valentius mensen die het moeilijk hadden met bloemen. Daarvan ging zelfs een geneeskrachtige werking uit. In Rome rust een Valentijn-reliek in een mooie basiliek: zijn schedel, met bloemen versierd in een glazen schrijn. Zijn andere relieken raakten wijdverspreid, tot zelfs helemaal in Ierland.

Ook in Nederland is Valentijn geen onbekende. Hier wordt namelijk gedacht dat niet de martelaar uit de derde eeuw, maar de voorganger van Sint Servaas, de vierde-eeuwse bisschop van Tongeren de ‘echte’ Valentijn is – al is diens feestdag op 7 juni.

Hoe het ook zij, Valentijnsdag, 14 februari dus, is al eeuwenlang een belangrijke dag. Het is zelfs een zogeheten merkeldag: een dag waarop voorspellende weerspreuken worden gezegd.

Inmiddels is het een behoorlijk commercieel feest, maar bloemen bleven belangrijk in de tradities rondom Valentijn, samen met liefdesgedichten en brieven. De oudst bekende Valentijnskaart dateert van rond 1400 en bevindt zich in de collectie van het British Museum in Londen.

En… Elke vogel kiest zijn maatje, misschien was dat ook wel waar het eerste stukje Nederlands over ging: “Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?”: Nu alle vogels een nestje zijn begonnen, behalve jij en ik, waarop wachten we nog? De perfecte tekst voor een Valentijnskaart!