Tickets

Ikoonschilders

De ikoonschilders stellen zich aan je voor: Paul Brenninkmeijer, Piet van der Heide, Jan Verdonk en Krijntje Oskam.

Paul Brenninkmeijer

Ikoonschilder Paul Brenninkmeijer (1940) aan het woord: ‘Ik ben Rooms-katholiek priester van het aartsbisdom Utrecht. Ik ben gewijd in 1964 en tot aan mijn emeritaat in 2006 parochiepriester geweest. Het verlangen om ooit ikonen te leren schilderen ging in vervulling toen ik bij mijn 25-jarig priesterjubileum van de parochie waar ik toen werkte als cadeau een cursusweek ikoon schilderen kreeg aangeboden. Aan het einde van die week wist ik dat ik er een roeping bij heb. Ik heb mij door de jaren heen ontwikkeld tot ikoonschilder, dankzij mijn leermeesters Johan Meijer ccsr. en Lidy Schuh, later Hermann Sleeuwenhoek en vanaf 2009 Joris van Ael in België. De kennismaking met en beleving van ikonen leidden er ook toe dat ik sinds 2001 priester ben voor de Byzantijnse liturgie binnen de Katholieke Kerk in Nederland. Met name Joris van Ael heeft mij geleerd om meer transparant te schilderen, volgens de oude Russische traditie die zijn leermeester Leonid Ouspensky in Parijs tot nieuw leven had gebracht.’

Piet van der Heide

Piet van der Heide (1942) was voor zijn pensionering docent Nederlands aan een pedagogische academie. Kloosterretraites en oosters-orthodoxe liturgische gezangen brachten hem in aanraking met de rijke wereld van de ikonen. Al vele jaren bestudeert en schildert hij ikonen. Deze zijn diverse malen tentoongesteld. Hij gaf schildercursussen in Nederland, Macedonië en Bulgarije. Naast lezingen over ikonen verzorgt hij workshops in zowel Byzantijnse als Joodse meditatieve zang.

Jan Verdonk

Jan Verdonk (1953) ervaart in de Grieks-orthodoxe kerk schoonheid. Hij zegt: ‘Wegdromend in deze eeuwenoude en onveranderde eredienst ben je een onderdeel van de geschiedenis. Mijn leermeester Neoklis was bijna de eerste die rond 1980 in Athene de Kretenzische ikonenmeesters van de 16^e eeuw navolgde in hun razend knappe techniek. Ik ben zelf verder geschoold als voorzanger in mijn Griekse kerk en universitair theoloog.

Neoklis gaf het voorbeeld dat wij dwergen zijn op de schouders van reuzen. De ikonen van de oude meesters laten zich gelukkig lezen als een lesje in grondkleur en licht, uitdrukking en harmonie. De laatste vier jaar maak ik spirituele kunst. Ik wil mijn kunstenaarschap en inventiviteit niet verloochenen en tot een nieuwe expressie komen. Op grote formaten schilderijen kun je beter zien hoe het geschilderd is.’

Krijntje Oskam

Krijntje Oskam (1958) studeerde autonome vormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Zij vertelt: ‘Ikoonschilderles ontving ik van Piet van der Heide, Simon Koopman en Ronald Medema. Ik teken en schilder al vanaf mijn vroege jeugd. In onze vakanties bezochten wij veel rooms-katholieke kerken en kathedralen in Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en Belgie. De christelijke beeldtaal had al jong mijn belangstelling. Mijn eerste echte ontmoeting met ikonen, zo’n 30 jaar geleden in een museum, heeft mij zo diep geraakt dat ik het museum huilend verliet.

Zoeken naar het wezen der dingen, essentie vertaald in vormen, dat is waar ik mij op de academie op heb gericht. Zowel in landschappen als in portretten.

Toch heeft het heel lang geduurd voor ik zelf ikonen durfde schilderen. Toen ik mijn eerste ikoon schilderde van de Moeder Gods van Kazan, bleef mij haar te wulpse blik zo lang achtervolgen tot ik haar opnieuw schilderde. Het scheen mij een bevestiging van mijn gevoel dat ik als leek niet zo maar ikonen mocht schilderen. Het maken van ikonen bleek van een totaal andere orde dan de portretten die ik tot dan toe maakte. Niet langer ik, maar de heilige zei mij of het beeld mocht bestaan.

En toen ik langer ikonen schilderde, werden die twee werelden steeds meer in mij gescheiden en houd ik mij nu alleen nog bezig met het schilderen van ikonen.

Na een verblijf in Chevetogne, de ontdekking van de Byzantijnse gemeenschap in Utrecht en later de Russisch Orthodoxe Parochie in Amersfoort is voor mij alles samengekomen: geloven, schilderen, bidden en zingen. En in de ikonen: de theologie, de techniek, de lijnen, de kleuren, de aandacht. En dat is wat ik nu voornamelijk mag doen: voor onze parochie ikonen maken.’